Kwasy Omega-3 w ciąży: Konieczność, czy przereklamowany trend?

W tym artykule

Podziel SIĘ

W obliczu rosnącej świadomości wobec zdrowego odżywiania temat suplementacji kwasów Omega-3 w ciąży zdobywa na popularności. Jednak czy jest to kolejny przelotny trend, czy może konieczność dla zdrowia przyszłej mamy i jej dziecka? W tym artykule przyjrzymy się faktom, by rozwiać wszelkie wątpliwości.

Znaczenie kwasów Omega-3

Tłuszcze są niezbędnym składnikiem układu nerwowego, w tym mózgu, które stanowią około 50-60% jego masy. Wśród tłuszczów, kluczową rolę odgrywają niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), zwane kwasami Omega-3. Są one konieczne dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania mózgu oraz narządu wzroku.1 Kwas DHA, należący do rodziny Omega-3, odgrywa fundamentalną rolę w strukturze mózgu i jest niezbędny dla prawidłowej pracy komórek nerwowych, wchodząc w skład ich błony komórkowej. Dostarczanie DHA jest także konieczne do utrzymania zdrowia siatkówki oka, w której występuje w dużych ilościach.2

Eksperci od żywienia na całym świecie zalecają jedzenie ryb przynajmniej dwa razy w tygodniu, również dla ludzi, którzy są zdrowi. Uważa się, że zjedzenie dwóch porcji ryb morskich tygodniowo jest ekwiwalentem dostarczania każdego dnia 250 mg kwasów DHA i EPA w postaci suplementów diety. 

ALA, EPA, DHA - rodzina kwasów Omega 3

Kwasy Omega-3 dzielą się na kilka głównych rodzajów, wśród których najważniejsze to ALA (alfa-linolenowy), EPA (eikozapentaenowy) i DHA (dokozaheksaenowy). ALA jest kwasem roślinnym, znajdującym się w nasionach, głównie w siemieniu lnianym, oleju rzepakowym oraz niektórych orzechach. Ciało człowieka może przekształcać ALA w EPA i DHA, jednak proces ten jest nieefektywny. Badania pokazują, że tylko 8% ALA jest przekształcane do EPA, a 0-4% w DHA.3 To sprawia, że EPA i DHA są kwasami, które muszą być dostarczane z dietą lub w postaci suplementów diety, aby uzyskać ich optymalną ilość w organizmie. EPA i DHA to kwasy tłuszczowe występujące głównie w tłustych rybach morskich, takich jak łosoś, sardynki czy makrela, ale również w algach morskich. Te dwa kwasy mają kluczowe znaczenie dla zdrowia mózgu, serca oraz ogólnej kondycji organizmu, odgrywając niezastąpioną rolę w wielu procesach biologicznych.

Zagrożenia związane ze spożyciem ryb

Chociaż ryby są naturalnym źródłem kwasów Omega-3, spożywanie ich, szczególnie w ciąży, wiąże się z ryzykiem zanieczyszczenia metalami ciężkimi, takimi jak rtęć, kadm, ołów oraz innymi substancjami szkodliwymi, jak dioksyny. Te zanieczyszczenia mogą mieć negatywny wpływ na rozwój płodu. Dlatego zaleca się ostrożność w spożyciu ryb przez kobiety w ciąży, co skłania do poszukiwania bezpiecznych alternatyw w postaci suplementacji Omega-31

Niedobory DHA w diecie matki mogą prowadzić do problemów z rozwojem neurologicznym dziecka.

Kluczowa Rola DHA w Ciąży

Jak pokazują badania suplementacja Omega-3 wykazuje pozytywny wpływ nie tylko na rozwój wzroku i układu nerwowego dziecka, ale również na czas trwania ciąży, zapobiegając przedwczesnemu porodowi, wpływa na masę urodzeniową dziecka oraz zmniejsza ryzyko okołoporodowej śmierci noworodków.1

Na szczególną uwagę zasługuje rola kwasu DHA, który jest niezbędny dla strukturalnego i funkcjonalnego rozwoju mózgu w trakcie ciąży oraz okresie karmienia piersią. Niedobory DHA w diecie matki mogą prowadzić do problemów z rozwojem neurologicznym dziecka. Odpowiednie poziomy DHA są konieczne do dojrzewania komórek kory mózgowej, sprawnego budowania połączeń między neuronami oraz sprawnego wykorzystywania glukozy przez mózg. Ponadto DHA chroni tkankę mózgową przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki.4

Jak wybrać suplement Omega-3?

Wybierając suplementy Omega-3, należy zwrócić uwagę na zawartość DHA i EPA oraz na obecność certyfikatów potwierdzających ich czystość i wolność od zanieczyszczeń. Ważne jest, aby suplement był wolny od metali ciężkich i innych substancji szkodliwych, które mogą zaszkodzić zarówno matce, jak i rozwijającemu się dziecku. W aptekach dostępne są różne preparaty oparte o tran, olej rybi, lub wyciąg z alg. Kwasy omega-3 z alg to obiecująca alternatywa dla tranu, mają one bowiem około 30–40% mniejszy wpływ na zmiany klimatyczne w porównaniu z olejem rybnym, co czyni je przyjaznymi dla środowiska5. Suplementy omega-3 z alg są bezpieczne dla różnych grup, w tym wegan i osób z alergią na ryby, co czyni je wszechstronną opcją suplementacji. 

Jak dawkować?

Sugerowana przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne dzienna dawka dla kobiet ciężarnych niezagrożonych przedwczesnym porodem to min. 600 mg DHA na dobę przez całą ciążę. Kobiety z grupy wysokiego ryzyka przedwczesnego porodu – 1000 mg DHA na dobę przez całą ciążę.1

Kobiety karmiące piersią również powinny przyjmować DHA w dawce co najmniej 600 mg na dobę.1

Podsumowanie

Suplementacja kwasów Omega-3 w ciąży nie jest modą, lecz koniecznością wspierającą zdrowy rozwój dziecka i dobrostan matki. Należy jednak pamiętać o wyborze wysokiej jakości suplementów, aby zapewnić optymalne korzyści zdrowotne, minimalizując ryzyko ekspozycji na zanieczyszczenia. Zdrowa dieta wzbogacona o suplementy Omega-3 może stanowić klucz do wsparcia zdrowia i rozwoju dziecka od pierwszych dni życia.

Picture of Adriana Maria Rakowska
Adriana Maria Rakowska
Założyciel Fundacji „Sto Lat w Zdrowiu”, której misją jest promowanie zdrowia, długowieczności oraz zapobieganie chorobom serca. Poprzez edukację, profilaktykę oraz innowacyjne podejście oparte na nauce i nowoczesnych technologiach, wspieram społeczność w dążeniu do zdrowego i aktywnego życia. Specjalizuję się w inicjatywach skoncentrowanych na profilaktyce zdrowotnej, ze szczególnym naciskiem na prewencję chorób układu krążenia. Wierzę, że odpowiednio wcześnie wdrożone zdrowe nawyki oraz świadome zarządzanie swoim zdrowiem mogą istotnie wydłużyć zdrowe życie i poprawić jego jakość. W swoich projektach wykorzystuję najnowsze osiągnięcia z zakresu nutrigenomiki, technologii ubieralnych (wearables) oraz spersonalizowanych programów zdrowotnych, aby skutecznie przeciwdziałać czynnikom ryzyka chorób serca oraz innym schorzeniom cywilizacyjnym. Poprzez prowadzenie bloga dzielę się praktycznymi poradami, aktualną wiedzą naukową oraz inspirującymi historiami ludzi, którzy dzięki świadomemu podejściu do zdrowia osiągnęli znaczącą poprawę jakości życia. Moim celem jest inspirowanie społeczności do podejmowania codziennych decyzji wspierających zdrowie serca oraz długowieczność.